پوختەی گشتی و پاشخان
بانکی قەرزی عێراق (CBI)، کە بەشێوەیەکی فەرمی بە کۆمپانیای پشکداری تایبەتی بانکی قەرزی عێراق (CBI PJSC) ناسراوە، لە ٢٤ی تەممووزی ١٩٩٨ دامەزراوە. ئەم بانکە لە ٦ی ئابی ٢٠٠٤ لە بۆرسەی عێراق (ISX) تۆمار کراوە و لە ئێستادا یەکێکە لە گەورەترین بانکە تایبەتەکان لە وڵاتدا. لە ساڵی ٢٠١٩ەوە، بانکی نیشتمانیی کوێت (NBK) ٩١٪ی پشکەکانی خاوەندارێتی دەکات، کە پشتێکی دارایی نێودەوڵەتی بەهێزی پێ دەبەخشێت.
مۆدێلی کارکردنی بانکی قەرزی عێراق، مۆدێلێکی بانکی گشتییە، کە چەندین بەشی کڕیاران لەخۆ دەگرێت:
- کڕیارانی تاکەکەسی: خزمەتگوزاری هەژماری بانکی، سپاردەی ماوەدار، کارتی بانکی، و قەرزی بەکاربەر.
- کۆمپانیا بچووک و مامناوەندەکان (SMEs) و کۆمپانیا گەورەکان: قەرزی سەرمایەی کار، دارایی پڕۆژە، نامەی قەرز و گەرەنتییەکان، و خزمەتگوزاری بازرگانی.
- کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان: دارایی پڕۆژە بۆ کۆنتراکتۆرە بیانییەکان، دوای ڕەزامەندی بانکی ناوەندی و بانکی قەرز.
سەرمایەی دانراوی بانکەکە لە سەرەتادا ٣١٩,٨٧٠,٠٠٠,٠٠٠ دیناری عێراقی بووە و دواتر لەلایەن بانکی نیشتمانیی کوێتەوە زیاد کراوە، کە ئەمەش نیشانەی باوەڕپێکردن و توانای گەشەکردنی بانکەکەیە.
خزمەتگوزاری و بەرهەمە بانکییەکان
بانکی قەرزی عێراق چەندین ئاسانکاری قەرز پێشکەش دەکات کە وەڵامی پێداویستییە جۆراوجۆرەکانی تاک و کۆمپانیاکان دەداتەوە:
قەرزی کەسی
- مەبەست: بۆ پێداویستییەکانی بەکاربەران وەک خوێندن، چارەسەری پزیشکی، و گەشتکردن.
- بڕی قەرز: لە ٥ ملیۆن دینارەوە تا ٥٠ ملیۆن دینار (نزیکەی ٣,٤٠٠ – ٣٤,٠٠٠ دۆلاری ئەمریکی) بۆ ئەو قەرزانەی کە لەلایەن خودی بانکەوە دارایی دەکرێن. هەروەها، لەژێر دەستپێشخەری بانکی ناوەندیدا، تا ٥٠ ملیۆن دینار دەگات.
- ڕێژەی سوو: ١١٪ بە شێوازی کەمکردنەوەی باڵانس (بۆ ئەو قەرزانەی لەلایەن بانکەوە دارایی دەکرێن). لەژێر دەستپێشخەری بانکی ناوەندیدا، ڕێژەی سوو لە ٢.٩٪ تا ٣.٤٪ دایە.
- ماوەی قەرز: لە ١ تا ٧ ساڵ.
- کرێ و ڕسومات: کرێی دەستپێک ٠-١٪ی بڕی قەرزەکە؛ ڕێکخستنی گرێبەست ٣٥٠,٠٠٠ دینار؛ کرێی سەردانی شوێن ٥٠,٠٠٠ – ١٠٠,٠٠٠ دینار؛ سزای دانەوەی پێشوەختە ٠-٢٪.
- بارمتە: گەرەنتی کەسی یان ڕەهنی پلە یەک کە ١٠٠٪ی بەهای قەرزەکە دابین بکات.
قەرزی نیشتەجێبوون
- بڕی قەرز: لە ٢٥ ملیۆن دینارەوە تا ٢٠٠ ملیۆن دینار (نزیکەی ١٧,٠٠٠ – ١٣٥,٠٠٠ دۆلاری ئەمریکی).
- ڕێژەی سوو: ٥.٥٪ جێگیر.
- ماوەی قەرز: لە ١ تا ١٠ ساڵ.
- دارایی: تا ٧٥٪ی بەهای موڵکەکە؛ ٢٥٪ وەک پێشەکی داوا دەکرێت.
- بارمتە: بیمەی ژیان و ڕەهن لەسەر پڕۆژە نیشتەجێبوونە پەسەندکراوەکان.
قەرزی پڕۆژە بچووک و مامناوەند و کۆمپانیاکان
- بڕی قەرز: تا ٥ ملیار دینار (٣.٤ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی)، بە مەرجی پەسەندکردنی بانکی ناوەندی و بانکی قەرز.
- ڕێژەی سوو: دانوستاندنی لەسەر دەکرێت، زۆرجار پەیوەستە بە ڕێژەی بنەڕەتی بانکی قەرزەوە.
- خزمەتگوزاری: دارایی پڕۆژە، سەرمایەی کار، دارایی کەرەستە و ئامێر.
- بارمتە: گەرەنتی کۆمپانیا، ڕەهن، نامەی قەرز.
دارایی بازرگانی
بانکی قەرزی عێراق خزمەتگوزاری دارایی بازرگانی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات، لەوانە نامەی قەرز، گەرەنتییەکان، گواستنەوەی پارە بە سیستەمی RTGS/ACH/SWIFT، و چێکە پەسەندکراوەکان. قەبارەی ئاسانکارییەکان بەپێی بەهای بازرگانییەکان دیاری دەکرێت و بانکەکە سوود لە تۆڕی فراوانی بانکی نیشتمانیی کوێت وەردەگرێت بۆ مامەڵە نێودەوڵەتییەکان.
کرێ و ڕێژەی سووی ساڵانە (APRs)
- کرێی پرۆسێسکردن/دەستپێک: ٠-١٪ی بڕی قەرزەکە.
- ڕێکخستنی گرێبەست: ٣٥٠,٠٠٠ دینار.
- سەردانی شوێن: ٢٥,٠٠٠ – ١٠٠,٠٠٠ دینار.
- کرێی دانەوەی پێشوەختە: ٠-٢٪.
- ڕێژەی سووی ساڵانە: لە ٢.٩٪ (لەژێر دەستپێشخەری بانکی ناوەندیدا) تا ١١٪ (بۆ قەرزی بەکاربەر کە لەلایەن بانکەوە دارایی دەکرێن).
کردارەکان و تەکنەلۆژیا
پڕۆسەی داواکاری و تۆمارکردنی کڕیار
کڕیاران دەتوانن لە ڕێگەی چەندین کەناڵەوە داوای قەرز بکەن:
- ماڵپەڕی بانکی قەرزی عێراق.
- ئەپی مۆبایل (بۆ سیستەمەکانی iOS و ئەندرۆید).
- لقی بانک و ئامێرەکانی ڕاکێشانی پارە (ATMs).
پڕۆسەی ناسینی کڕیار (KYC) و تۆمارکردن بریتییە لە پشتڕاستکردنەوەی ناسنامە (ناسنامەی فەرمی، کارتی یەکگرتوو، مۆڵەتی نیشتەجێبوون/کارکردن)، بەڵگەی داهات، و نیشتەجێکردنی مووچە بۆ کارمەندانی حکومەت. پڕۆسەی هەڵسەنگاندنی قەرزیش لە ڕێگەی مۆدێلەکانی خاڵبەندیی ناوخۆییەوە دەکرێت، بە مەرجێک ڕێژەی قەرزی مانگانە نابێت لە ٥٠٪ی مووچەی پاک زیاتر بێت. دابەشکردنی قەرزەکە لە ڕێگەی گواستنەوەی پارە بۆ هەژماری بانکی، ڕاکێشانی پارەی کاش لە لقەکان/ATMs، یان بژاردەی جزدانی مۆبایلەوە دەکرێت.
کۆکردنەوە و گەڕاندنەوە
بانکەکە سیستەمی ئۆتۆماتیکی دانەوەی قەرزی لەسەر مووچەی نیشتەجێکراو هەیە. کرێی دواکەوتنی پارەدان بەپێی گرێبەستەکە جێبەجێ دەکرێت. لە حاڵەتی دانەدانەوەی قەرز، ڕێکارەکانی جێبەجێکردنی بارمتە وەک دەستبەسەرداگرتنی موڵکی ڕەهنکراو یان ڕێوشوێنی یاسایی بۆ گەڕاندنەوەی قەرزەکان دەگیرێتەبەر.
پلاتفۆرمە دیجیتاڵییەکان و گەیشتن
بانکی قەرزی عێراق هەوڵی داوە خزمەتگوزارییەکانی دیجیتاڵ بکات:
- ئەپی مۆبایل (CBI Mobile Banking): لە گووگڵ پلەی زیاتر لە ١٠٠٠ جار داگیراوە. تایبەتمەندییەکانی بریتین لە بینینی باڵانسی هەژمار، قەرز، و کارتەکان؛ گواستنەوەی پارە لەناو بانک و بە سیستەمی SWIFT؛ بینینی ڕێژەی گۆڕینەوەی دراو؛ کردنەوەی هەژماری لاوەکی و سپاردەی ماوەدار؛ و چوونەژوورەوە بە بەکارهێنانی پەنجەمۆر.
- بانکداری ئۆنلاین: لە ڕێگەی ماڵپەڕی فەرمی بانکەوە www.creditbankofiraq.com.iq، کڕیاران دەتوانن هەژمارەکانیان بەڕێوەببەن، داوای بەرهەمەکان بکەن، و شوێنی لقەکان و ATMs بدۆزنەوە.
بانکەکە لقی سەرەکی لە بەغدا و لقەکانی تری لە بەسرە، هەولێر، و پارێزگاکانی دیکەدا هەیە، کە ئەمەش نیشانەی گەیشتنی فراوانی بانکەکەیە. ژمارەی کڕیارەکانی بە دەیان هەزار تاک و کۆمپانیا دەخەمڵێنرێت.
پێگەی بازاڕ و ڕێکوپێکی
دۆخی ڕێکخراوەیی
بانکی قەرزی عێراق لەلایەن بانکی ناوەندیی عێراقەوە وەک بانکێکی پشکداری تایبەت مۆڵەتی پێدراوە و دەکەوێتە ژێر چاودێری و ڕێساکانی بانکی ناوەندی سەبارەت بە سەرمایە، شلگوزاری، و دابینکردنی قەرز.
پێگەی بازاڕ و ڕکابەرەکان
بانکی قەرزی عێراق یەکێکە لە پێنج بانکی تایبەتی سەرەکی لە عێراقدا، بە سامانی ٥٠٧.٧ ملیار دینار لە کۆتایی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣، کە گەشەیەکی ٢٤.٨٪ی ساڵانەی بەخۆوە بینیوە. ڕکابەرەکانی بریتین لە بانکی نیشتمانیی عێراق، بانکی بازرگانیی عێراق، بانکی بیبلۆس عێراق، و BBAC عێراق. بانکەکە بە پشتگیری بەهێزی بانکی نیشتمانیی کوێت، تۆڕی نێودەوڵەتی بۆ دارایی بازرگانی، و فراوانکردنی کەناڵە دیجیتاڵییەکانی، جیاوازی دروست دەکات.
ئەزموونی کڕیاران
ڕێژەی داگرتن و هەڵسەنگاندنی ئەپی بانکەکە لە گووگڵ پلەی و ئەپ ستۆر بە گشتی نادیارە. بەڵام، سکاڵا باوەکان بریتین لە کەمبوونی گەیشتنی دیجیتاڵی لە پارێزگا بچووکەکان و هەندێک جار دواکەوتن لە پرۆسێسکردنی دارایی بازرگانی. لە لایەکی ترەوە، پێداچوونەوە ئەرێنییەکان ئاماژە بە پیشەییبوونی ستافی لقەکانی بەغدا و هەولێر دەکەن.
ئەدای دارایی
لە ساڵی ٢٠٢٤دا، داهاتی سووی پوخت گەیشتووەتە ٢٣.٩٥ ملیار دینار (لە ٢٠٢٣دا: ١٨.٠٨ ملیار دینار)، و داهاتی پوخت گەیشتووەتە ٢٦.٧١ ملیار دینار (لە ٢٠٢٣دا: ١٧.٥٣ ملیار دینار). قازانجی هەر پشکێک (EPS) ٠.٠٩٤ دینار بووە لە ٢٠٢٤ (لە ٢٠٢٣دا: ٠.٠٧٠ دینار). کۆی گشتی سەرمایە لە ساڵی ٢٠٢٣ گەیشتووەتە ٥٠٧.٧٣ ملیار دینار و سپاردەی کڕیاران ١٥٠.٦٦ ملیار دینار بووە. بانکەکە پلانی ستراتیژیی هەیە بۆ ساڵانی ٢٠٢٢-٢٠٢٦ بۆ گەشەکردنی سپاردەکان، فراوانکردنی دارایی کۆمپانیاکان و بازرگانی، و بەدەستهێنانی پۆلێنکردنی قەرزی جیهانی.
ئامۆژگاری بۆ قەرزخوازانی ئەگەری
بۆ هەر هاوڵاتییەکی عێراقی کە بیر لە وەرگرتنی قەرز لە بانکی قەرزی عێراق دەکاتەوە، چەند خاڵێکی گرنگ هەیە کە پێویستە لەبەرچاویان بگرێت:
- وردەکارییەکان بەباشی بخوێنەوە: پێش واژۆکردنی هەر گرێبەستێک، هەموو مەرج و بڕگەکان، لەوانە ڕێژەی سوو، کرێ و ڕسومات، و سزای دانەوەی پێشوەختە بە وردی بخوێنەوە و تێیان بگەن. پرسیار لەسەر هەر خاڵێک بکە کە ڕوون نییە.
- شێوازی دانەوە: دڵنیا بن لە توانای خۆتان بۆ دانەوەی قەرزەکە لە ماوەی دیاریکراودا. بانکی قەرزی عێراق مەرجی نیشتەجێکردنی مووچەی هەیە بۆ کارمەندانی حکومەت، کە ئەمەش پڕۆسەکە ئاسانتر دەکات بەڵام پێویستە دڵنیا بن لەوەی لە توانای داراییتان دایە.
- بەکارهێنانی ئەپی مۆبایل: ئەپی CBI Mobile Banking دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ بەڕێوەبردنی هەژمار و قەرزەکەتان. سوود لە تایبەتمەندییەکانی وەرگرن بۆ چاودێریکردنی باڵانس و مامەڵەکانتان.
- بەراوردکردن لەگەڵ بانکەکانی تر: هەرچەندە بانکی قەرزی عێراق ڕێژەی سوو و مەرجی گونجاو پێشکەش دەکات، بەڵام هەمیشە باشترە بەراوردێک لەگەڵ بانکە ڕکابەرەکانی تری وەک بانکی نیشتمانیی عێراق یان بانکی بازرگانیی عێراق بکەن بۆ دۆزینەوەی باشترین بژاردە کە لەگەڵ پێداویستییەکانتان بگونجێت.
- تێگەیشتن لە بارمتە: ئەگەر قەرزەکەتان بارمتەی وەک ڕەهن یان گەرەنتی کەسی پێویست بوو، بە باشی لە کاریگەری و مەترسییەکانی تێبگەن لە حاڵەتی ناتوانین لە دانەوەی قەرزەکە.
بانکی قەرزی عێراق، بە پشتگیری بەهێزی بانکی نیشتمانیی کوێت و فراوانبوونی خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکانی، بژاردەیەکی بەهێزە لە کەرتی بانکی عێراقدا. بەڵام، وەک هەر بڕیارێکی دارایی، پێویستە بە وریایی و تێگەیشتنەوە مامەڵەی لەگەڵ بکرێت.
